Platooning in Wegtransport

Gezamenlijke vrachtwagentrips voor slimmere en zuinigere mobiliteit op de weg

Met de stijgende brandstofprijzen, het tekort aan chauffeurs en de zoektocht naar veiliger transport, richten steeds meer bedrijven zich op platooning. Voor logistiek managers, wagenparkbeheerders en transportplanners biedt deze strategie efficiëntere ritten over de weg.

Platooning verwijst naar het in konvooi rijden van vrachtwagens, strak achter elkaar in één rij. Het eerste voertuig bepaalt het tempo, terwijl de volgende trucks technologie gebruiken om automatisch te volgen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van voertuig-tot-voertuigcommunicatie (V2V) om realtime informatie uit te wisselen.

Dit systeem vermindert niet alleen de luchtweerstand, maar zorgt ook voor een stabieler verkeersverloop. Het resultaat: brandstofbesparing, minder vermoeidheid bij de chauffeur en veiliger verkeer.

Hoe werkt platooning in de praktijk?

In een platooning-opstelling fungeert één vrachtwagen als leider. Die controleert snelheid, remmen en richting van de hele groep. De volgwagens zijn uitgerust met sensoren en software die iedere beweging van de voorste truck nauwkeurig volgen.

Wanneer de leider vertraagt, doen de achterliggende trucks dat automatisch ook. Zelfs het remmen gebeurt synchroon—vaak zonder dat de chauffeurs zelf iets hoeven te doen. In sommige systemen is actieve besturing van de achterliggende chauffeurs niet meer nodig.

De verbinding verloopt doorgaans via 5G of short-range communication, zodat er geen vertraging optreedt in het verzenden van signalen. Zelfs bij hoge snelheden blijven de trucks perfect op elkaar afgestemd.

Impact op brandstofverbruik en bedrijfsvoering

Eén van de grootste voordelen van platooning is de brandstofbesparing. Doordat de trucks dicht op elkaar rijden, wordt de luchtweerstand voor de volgende voertuigen drastisch verminderd.

Volgens pilotstudies kan het dieselverbruik van de volgwagens tot wel 10% dalen. Op jaarbasis levert dit aanzienlijke besparingen op, vooral voor grotere vloten.

Daarnaast vermindert het constante tempo en gesynchroniseerd remmen de slijtage van motoren en banden, wat leidt tot lagere onderhoudskosten en langere levensduur van de voertuigen.

Meer veiligheid op de snelweg

Veel ongelukken op snelwegen ontstaan door menselijke fouten, onverwacht remmen of het niet bewaren van voldoende afstand. Platooning vermindert deze risico’s aanzienlijk.

Doordat elk voertuig verbonden is, worden snelheidswijzigingen of obstakels eerder gesignaleerd. De reactiesnelheid is sneller dan bij menselijke reflexen, wat zorgt voor vlottere en veiligere manoeuvres.

Bovendien is het gedrag van een vrachtwagenkonvooi voorspelbaarder, wat de verkeersstroom bevordert en het gemakkelijker maakt voor andere weggebruikers om ermee om te gaan.

Duidelijke regelgeving en beleid vereist

Hoewel de technologie veelbelovend is, kan deze niet zomaar overal worden toegepast. Er is behoefte aan duidelijke regelgeving over volgafstanden, rolverdeling van chauffeurs en aansprakelijkheid bij incidenten.

In sommige Europese landen zoals Nederland en Duitsland zijn proeven toegestaan op specifieke routes en tijdstippen. Andere landen eisen nog steeds dat er in elk voertuig een chauffeur aanwezig is, zelfs wanneer deze niet actief hoeft te rijden.

Verkeerswetgeving, verzekering en databeveiliging maken ook deel uit van de beleidskwesties die opgelost moeten worden voordat brede implementatie mogelijk is.

De rol van chauffeurs in het tijdperk van platooning

Op het eerste gezicht lijkt het alsof chauffeurs overbodig worden, maar dat is niet het geval. De chauffeur van de leidende truck blijft cruciaal voor het sturen en reageren op verkeerssituaties.

In de volgende voertuigen is de chauffeur vooral stand-by. Hoewel hij niet actief hoeft te rijden, moet hij te allen tijde kunnen ingrijpen bij storingen of verbroken verbindingen.

Dit systeem biedt rust voor de bestuurder en vermindert vermoeidheid, maar vereist wel aanvullende training om goed om te gaan met de geautomatiseerde functies.

Stand van zaken in pilotprojecten

Veel landen hebben inmiddels pilotprojecten voor platooning opgezet. In Nederland, Zweden en Duitsland is al grensoverschrijdend platooning getest met drie tot vijf trucks per konvooi.

De tests waren bedoeld om brandstofverbruik, rijtijd en bestuurdersrespons te analyseren. De meeste resultaten zijn positief, al blijft de integratie van verschillende truckmerken en systemen een uitdaging.

De verkregen inzichten worden gebruikt om de technologie te verbeteren, communicatieoplossingen compatibel te maken en uiteindelijk bredere toepassing mogelijk te maken.

Verbonden met smart mobility

Platooning is geen losstaande innovatie, maar onderdeel van bredere smart mobility-doelstellingen waarbij voertuigen, verkeerssystemen en infrastructuur met elkaar communiceren.

In combinatie met V2X (vehicle-to-everything) breidt de communicatie zich uit naar verkeerslichten, tolpoorten en wegdeksensoren, waardoor de verkeersstroom soepeler wordt en bijdraagt aan slimme mobiliteit op regionaal en nationaal niveau.

Deze integratie verlaagt de verkeersdrukte, versnelt de doorlooptijd en verbetert het transport op regionaal niveau.

Beperkingen en praktische obstakels

Hoewel platooning aanzienlijke voordelen biedt op het gebied van brandstofefficiëntie, veiligheid en verkeersdoorstroming, bestaan er nog altijd aanzienlijke technische en operationele obstakels. Een van de belangrijkste uitdagingen is het waarborgen van een stabiele en betrouwbare netwerkverbinding tussen de voertuigen. Zonder een consistent en snel signaal kunnen reactietijden vertragen, wat de veiligheid van het gehele konvooi in gevaar brengt—vooral bij hoge snelheden of onverwachte verkeerssituaties. Deze afhankelijkheid van connectiviteit maakt de rol van infrastructuur en technologiepartners cruciaal.

Daarnaast is er sprake van menselijke weerstand en technologische scepsis, vooral onder vrachtwagenchauffeurs. Voor sommige bestuurders roept platooning vragen op over controle en autonomie. Het idee dat voertuigen deels automatisch worden bestuurd, kan zorgen oproepen over veiligheid, verantwoordelijkheidsverdeling en de eigen rol binnen het systeem. Deze terughoudendheid benadrukt het belang van training, communicatie en duidelijke richtlijnen om vertrouwen op te bouwen en gebruikers actief te betrekken bij de technologische overgang.

Ook logistiek gezien vergt platooning een zorgvuldige planning. Niet alle vrachtwagens kunnen zomaar deel uitmaken van een konvooi. Factoren zoals verschillende bestemmingen, laadschema’s, en type goederen spelen een belangrijke rol bij de samenstelling van een werkbaar platoon. Zonder gecoördineerde ritplanning wordt het moeilijk om de voordelen volledig te benutten. Dit betekent dat bedrijven hun planningssoftware, operationele processen en klantafspraken op elkaar moeten afstemmen om effectief gebruik te maken van deze technologie.

De toekomst van platooning in wegtransport

Ondanks de huidige beperkingen biedt de toekomst van platooning veelbelovende mogelijkheden. Met snelle ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie, sensortechnologie en draadloze communicatie worden de systemen steeds robuuster, intelligenter en betrouwbaarder. Meer proeftrajecten worden momenteel uitgerold in Europese landen en daarbuiten, waarbij de focus ligt op interoperabiliteit tussen merken, realtime communicatie en veiligheid onder wisselende omstandigheden. Elke succesvolle test brengt de technologie dichter bij grootschalige toepassing in het dagelijkse vrachtverkeer.

Bedrijven die zich nu al voorbereiden op deze ontwikkelingen kunnen aanzienlijke voordelen behalen. Door tijdig te investeren in infrastructuur, training en voertuigaanpassingen, creëren ze niet alleen concurrentievoordeel, maar dragen ze ook actief bij aan duurzamere en efficiëntere logistiek. Vrachtwagenvloten die platooning omarmen, profiteren mogelijk van lagere brandstofkosten, minder onderhoud, een verhoogd veiligheidsniveau én een betere aansluiting op initiatieven binnen slimme mobiliteit en automatisering.

Met de juiste investeringen, ondersteunend beleid van overheden en nauwe samenwerking tussen vervoerders, technologiebedrijven en wegbeheerders, kan platooning binnen enkele jaren een vertrouwd onderdeel van het wegbeeld worden. Hoewel de uitrol geleidelijk zal verlopen en niet elk traject zich leent voor deze aanpak, ligt de basis al stevig verankerd. De combinatie van innovatie en strategisch beleid maakt platooning tot een veelbelovende bouwsteen van het wegtransport van de toekomst.